کد مطلب:48864 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:5

گنجینه پرسمان » قرآن

چه وقت ما به معناي آن چه و چه موقع به معناي چيست ميآيد; هم چنين مَن چه زماني به معناي آن كه و چه وقت به معناي كيست ميآيد؟ لطفاً در صورت امكان براي همةموارد، نمونة قرآني ذكر كنيد.

كلمة ما در عربي، گاهي به صورت اسم به كار ميرود و گاهي به صورت حرف، در صورت اول، نيز گاهي معرفه است و گاهي نكره; اگر به صورت معرفه به كار رود آن هم به صورت ناقصه نه تامّه ـ نام آن ماي موصوله است و به زبان فارسي آن چه معنا ميدهد، مانند: ما عندكم ينفد و ما عندالله باق; آن چه نزد شماست فاني ميشود، و اما آن چه نزد خداست باقي است. ; يَـََّأَيُّهَا الَّذِينَ ءَامَنُواْ لِمَ تَقُولُونَ مَا لاَتَفْعَلُونَ ;(صف،2) اي كساني كه ايمان آوردهايد! چرا ميگوييد آن چه را كه عمل نميكنيد.

اما در صورتي كه كلمه ما به صورت اسم و نكره ـ كه در بردارندة معناي حرفي باشد ـ بيايد، گونهاي از آن، استفهامي نام دارد كه در فارسي به معناي چيست ميآيد، مانند: وَمَا تِلْكَ بِيَمِينِكَ يَـَمُوسَيَ ;(طه،17) و آن چيست در دست راست تو، اي موسي؟ ; وَ مَآ أَدْرَغكَ مَا لَيْلَةُ الْقَدْرِ ;(قدر،2) و تو چه ميداني كه چيست شب قدر؟

اما كلمة مَن به فتح ميم: در صورتي كه شرطيه يا موصوله باشد، به معناي آن كه و كسي كه معنا خواهد داد ; شرطيه مانند: .. مَن يَعْمَلْ سُوَّءًا يُجْزَ بِهِي ...;(نسأ،123) آن كه عمل بدي انجام دهد، كيفر داده ميشود. ; مَن جَآءَ بِالْحَسَنَةِ فَلَهُو عَشْرُ أَمْثَالِهَا وَمَن جَآءَ بِالسَّيِّئَةِ فَلاَيُجْزَيََّ إِلآمِثْلَهَا وَهُمْ لاَيُظْـلَمُونَ ;(انعام،160) كسي كه كار نيكي به جا آورد، ده برابر آن پاداش دارد، و كسي كه كار بدي انجام دهد، جز به مانند آن كيفر نخواهد ديد. و موصوله، مانند: أَلَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ يَسْجُدُ لَهُو مَن فِي السَّمَـَوَ َتِ وَ مَن فِي الاْ ?َرْضِ... ;(حج،18) آيا نديدي كه آن كه در آسمانها و آن كه در زمين است، براي خداسجده ميكند.(مغني اللبيب، ابن هشام انصاري، ج 1، ص 296 ـ 328، نشر مكتبة داوودي.)